Lekami psychotropowymi nazywa się wszelkie środki, które posiadają zdolność do wpływania na działanie mechanizmów mózgu, regulując stany lękowe i uwalniając od zachowań kompulsywnych czy zaburzeń afektywnych. Część środków zaliczanych do grupy leków psychotropowych znalazło zastosowanie nie tylko w terapii schorzeń psychiatrycznych, ale także w leczeniu niektórych rodzajów bólów.
Istnieje co najmniej kilka rodzajów leków zaliczanych do środków psychotropowych. Najczęściej klasyfikacja ta obejmuje takie pozycje jak: leki przeciwdepresyjne, przeciwpsychotyczne, normotymiczne, przeciwlękowe, nasenne oraz prokognitywne. Mimo, że środki te różnią się substancjami, bardzo często wykazują podobne działanie, które skupia się na uregulowaniu pewnych schematów zachowań, zaburzeń oraz dolegliwości.
Rodzaje leków psychotropowych:
- Leki neuroleptyczne - środki zwane inaczej przeciwpsychotycznymi, które działają przeciw urojeniom oraz przeciw omamom. Poza tym wykazują działanie uspokajające, hamujące psychofizyczne pobudzenie. Najczęściej leki te przepisywane są w przypadku takich chorób jak schizofrenia, psychozy urojeniowe, pomocniczo także w depresji. Na polskim rynku funkcjonuje kilka takich substancji.
- Leki przeciwdepresyjne - leki, które wpływają na ośrodki odpowiadające za nastrój, samopoczucie. Regulują stres oraz uwalniają od lęków. Środki podawane najczęściej w przypadku chorób afektywnych, czyli depresji. Nie rzadko leki depresyjne przepisywane są w leczeniu zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych, lęku napadowym, zaburzeniach kontroli impulsów takich jak bulimia czy anoreksja. Istnieje około dwadzieścia substancji.
- Leki normotymiczne - leki, które przeznaczone są do stabilizacji nastroju oraz napędu psychoruchowego. Nazywane są stabilizatorami nastroju. Działanie tychże środków najlepiej pasuje do chorób dwubiegunowych. Do tej grupy leków zaliczają się: węglan litu, karbamazepina oraz sole kwasu walproinowego. Poza środkami z litem w składzie wszystkie pozostałe mogą być stosowane w leczeniu padaczki.
- Leki przeciwlękowe - zdecydowana większość leków znajdujących się w tej grupie oparta jest na benzodiazepinie. Leki, które potencjalnie uzależniają, przez co nie zaleca się długoterminowego ich stosowania. Zdarzają się jednak uzasadnione klinicznie przypadki, w których to są one podstawą do leczenia schorzeń. Niekiedy wykorzystywane są do leczenia wszystkich zaburzeń psychicznych. Szczególnie potrzebne gdy lęk występuje w dużym nasileniu, ostrym lęku psychotycznym oraz jego napadach.
- Leki nootropowe i prokognitywne - grupa leków, w której znajdują się neuroleptyki aktywizujące i usprawniające procesy ośrodkowego układu nerwowego. Stosowane w depresji w celu pobudzenia procesów przemiany materii w ośrodkowym układzie nerwowym. Usprawniają przepływ neuroprzekaźników.